Tuesday, July 1, 2008

Geloven op Gevoel?

Een aantal jaar geleden (in 2000) had de E.O. een interessant discussie programma. In het programma sprak ds. Schouten met zes jongeren over geloofsvragen. ‘Geloven met verstand’ heette het en de vragen gingen over de punten in het geloof die altijd weer leiden tot argumenten tegen het geloof. Er was een keer een aflevering over de Opstanding, een keer ging het over ‘Geloof en Wetenschap’ en een keer was de titel van de aflevering ‘7 vragen over de hemel’.

Ik heb me altijd wel met dergelijke onderwerpen bezig gehouden. Het heeft me altijd geboeid na te denken over de waarheid van het geloof en de bijbel. Niet dat ik twijfel over het bestaan van God en zijn invloed op ons leven, maar de boeken die ik las en de mensen die ik er over hoorde gaven voor elk argument tegen het geloof weer meer tegenargumenten tegen dat argument. Het is ook immers mooi om te geloven dat God de aarde en de natuur heeft geschapen en dan te ontdekken dat de wonderen in de bijbel staan uiteindelijk toch ook wetenschappelijk blijken te kloppen. Eigenlijk geloof ik ook dat wetenschappers niets uitvinden, maar dat God alles heeft uitgevonden en steeds een stukje van zijn schepping aan de wetenschappers laat zien.


In de aflevering over de Opstanding kwam als tegenargument naar voren dat de evangeliën elkaar tegenspreken. Eigenlijk wordt dat vaak ook over de rest van de bijbel gezegd. Ikzelf heb dat eigenlijk nooit zo gezien, al is het wel zo dat de evangeliën het verhaal van Jezus elk van een ander perspectief belichten. En daardoor krijg je inderdaad discrepanties. Ds. Schouten vertelde echter het verhaal over een rechtszaak die laatst in Nederland speelde. Er kwamen twee getuigen in voor en de politie had verzuimd deze twee uit elkaar te houden. Tijdens de getuigenissen bleek dat beide verhalen naadloos op elkaar aan sloten. De rechter vond echter dat de verhalen zo identiek waren dat de getuigenissen onontvankelijk (zo heet dat geloof ik) verklaard werden. Met andere woorden: dat de evangeliën op bijzaken van elkaar verschillen is geen tegenargument. In tegendeel volgens ds. Schouten maakt het de evangeliën juist geloofwaardiger. Want waar het eigenlijk om gaat: dat Jezus Gods Zoon is, dat Hij voor ons gestorven is en dat Hij is opgestaan, daar zijn de evangelisten het met elkaar over eens.

Het deed mij ook denken aan het volgende. Ik deed in 1999 een cursus Commerciële Relatievorming. Daarbij moesten ik en de andere cursisten een zogenaamde persoonlijkheidsinventarisatie maken. Je vult dan een vragenlijst in en aan de hand van een puntenberekening krijg je een score op een aantal hoofdeigenschappen. Het levert een zogenoemd persoonlijkheidsprofiel op.

De test gaf bij mij aan dat ik bij mij de nadruk op “denken en zintuigen” ligt, terwijl ik van nature eerder voelend en intuïtief ben. Dus ik legde dat aan de cursusleider voor en hij stelde voor iets anders te proberen. Hij liet mij een plaatje zien en vroeg me wat ik er op zag. Ik zag een beekje met een brug er over en op die brug waren twee auto’s op elkaar gebotst een van die auto’s was een veewagen met schapen en er vloog van alles in het rond. Er renden schapen rond en het was een drukte van belang met reddingswerkers geloof ik en schrik van het ongeluk. Ik vertelde dat zo en hij zei: “Nou, dan ben je dus een voel/intuitief mens”. Ik vroeg hoe hij dat zo kon zeggen. “Iemand die een denk/zintuiglijk karakter heeft, heeft geteld hoeveel schapen hij ziet en verteld over de kleur van de auto’s.” Hmm, opmerkelijk!


Nu is zo’n test en helemaal het voorbeeld van het plaatje wel kort door de bocht: je kunt natuurlijk niet aan de hand van een vragenlijstje en zo’n testje bepalen hoe iemand wezenlijk in elkaar steekt. Wel geeft het duidelijk aan waar bij iemand de nadruk ligt op de hoofdeigenschappen in een karakter. Je krijgt daarnaast ook wel een goed beeld van hoe je blijkbaar tegen dingen aankijkt. Ik haal echter dit voorbeeld ook aan omdat het laat zien hoe verschillend mensen dus naar dezelfde gebeurtenissen aan kunnen kijken. Neem nu de vier evangelisten. Lucas was een dokter, een arts. Hij heeft het leven van Jezus niet van nabij meegemaakt, maar heeft duidelijk onderzoek gedaan naar de verschillende getuigenissen en heeft de verhalen op een wetenschappelijke en gedetailleerde manier op een rijtje gezet. Johannes daarentegen was duidelijk een gevoelsmens. De apostel van de liefde heeft het evangelie opgeschreven vanuit de Liefde van God en ook vanuit de Griekse filosofie (kijk maar naar Johannes 1 en 3:16). Mattheüs was niet zo wetenschappelijk als Lucas, maar wel weer objectiever en gedetailleerder dan Marcus, die een beknopte versie van het evangelie gaf. Alle vier heel anders van benadering met hier en daar een verschil. Maar doordat de vier boeken op andere punten de nadruk leggen vullen ze elkaar perfect aan, zowel in het geven van een compleet beeld als in betrouwbaarheid.

En dat spreekt mij zo enorm aan in hoe God de bijbel heeft laten samen stellen. Niet alleen heeft Hij er voor gezorgd dat de verhalen toegankelijk zijn voor ons “+21-ste eeuwers”: mensen van deze tijd, als voor de “-21 ste eeuwers”: de tijd genoten van de aartsvaders, van alle mensen voor hen en alle mensen dien nog na ons komen. Maar ook heeft God er voor gezorgd dat de bijbel het betrouwbaarste geschiedkundige geschrift is dat er bestaat. Ongelofelijk veel betrouwbaarder dan alle geschriften van vergelijkbare leeftijd. Verstand en gevoel gaan bij mij in het geloof samen. “Heb de Here lief met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand”. Je gevoel en je enthousiasme laten het in het geloof nogal eens afweten. God lijkt nogal eens ver weg. Je bent wel eens moe en niet zo gemotiveerd. Dan is het goed om met je verstand jezelf bij je “lurven en kladden” te pakken en tegen jezelf te zeggen: “kijk eens op dat en dat vlak is het Christendom nu een maal de meest waarschijnlijke religie en op die en die momenten was God toch ook duidelijk aanwezig. Dus weg met die twijfel en gaan!”.

Met vriendelijke groet,
Martien van den Akker


No comments: