Wednesday, July 9, 2008

De Herintredende Apostel

Het hele paasverhaal is een boeiend geheel. We kennen natuurlijk het laatste avondmaal, het verraad, het proces, de kruisiging en de opstanding en daarna de verschijningen. Vanuit de traditie kennen we ook de uitleggingen en de betekenissen van deze verhalen. Er is echter een verhaal waar ik vroeger niet zoveel mee kon, maar wat me wel intrigeerde. Het is het verhaal van de herintredende apostel. Ik heb er al meerdere keren bijbelstudie over gegeven, in verscheidene situaties, maar ik heb het tot nog toe nog niet in een verhaal gegoten. En ik wil het je niet onthouden. Het verhaal is misschien wat mistig, maar de wijsheid ligt aan de oppervlakte (zei hij filosofisch).

Petrus had met grote mond verkondigd dat hij Jezus niet in de steek zou laten. Maar integendeel, hij verloochende Hem driemaal. Het is uit denk je dan, Petrus heeft afgedaan. En inderdaad, zelf dacht hij ook zo en hij ging samen met de anderen maar weer vissen. Nadat bij het meer van Tiberias de wonderbare visvangst had plaats gevonden en Petrus door had dat het Jezus was daar op het strand, wist hij niet hoe snel hij bij Jezus moest komen. Zodat hij over boord sprong en door het water naar Hem toe ging. Toch vraag ik me af of hij zich wel echt op zijn gemak voelde tijdens de maaltijd. Zou hij zich niet toch stilletjes afvragen hoe Jezus over hem dacht?

In elk geval vroeg Jezus aan Petrus drie keer of hij van Hem hield. Petrus gaf Hem drie keer een bevestigend antwoord. En na elk antwoord gaf Jezus hem een opdracht. In de uitleggingen die ik heb gehoord over dit verhaal, voor zover een dominee er zich aan waagde, werd gezegd dat er drie vragen werden gesteld omdat Petrus Jezus drie keer verloochend had. Ik geloof daar niet zo in. Als je van iemand drie tientjes leent, moet je hem drie tientjes betalen, zoveel is me wel duidelijk, maar dat gaat hier niet zo op. De verloochening weegt mijns inziens toch wel erg zwaar. In elk geval woog het zwaar op Petrus ’hart. En het gaat volgens mij al helemaal niet op omdat Jezus niet 3 keer precies hetzelfde vraagt! Jezus vraagt het volgende:

  1. Simon, zoon van Johannes, hebt gij mij waarlijk lief meer dan dezen?

  2. Simon, zoon van Johannes, hebt gij Mij waarlijk lief?

  3. Simon, zoon van Johannes, hebt gij Mij lief?

Ik kwam het eens tegen in mijn bijbelse encyclopedie (klinkt duur). Jezus vraagt twee keer 'hebt gij mij waarlijk lief?' en een keer 'hebt gij mij lief?'. Er zijn in het Grieks echter drie worden voor Liefde. Namelijk:

eros

: zinnelijke, hartstochtelijke liefde

philia

: spontane genegenheid, hartelijke liefde of vriendschap

agapè

: bewuste, gewilde en gevende liefde.

Van het woord eros komt ons woord voor erotiek, maar dit woord komt in het nieuwe testament niet voor. De agapè liefde is de liefde van iemand die zich zelf geeft voor de ander. Philia is de liefde die spontaan in mensen op komt. Als je iemand aardig vindt, als het 'klikt'. Voor agapè is meer nodig, bijvoorbeeld als je een zwerver meeneemt voor een kop koffie. Of als je je leven geeft voor die ander.

Dus toen Jezus vroeg of Petrus van Hem hield met de woorden 'hebt gij mij waarlijk lief', gebruikte Hij het woord agapè, of te wel 'zou je voor Mij door het vuur gaan?'. Je begrijpt, Petrus voelde zich wel zitten. Natuurlijk hield hij van Hem, maar hij heeft met zijn grote mond Jezus wel behoorlijk laten zitten. Dus dat antwoordde hij dan ook en gebruikte daar bij het woord Philia, de 'lagere' variant. Jezus voelde dit natuurlijk ook wel en ik denk dat je kunt zeggen dat Hij Petrus uitdaagde. Zo ging het twee keer maar de derde keer kwam Jezus Petrus tegemoet en gebruikte ook het woord Philia. Jezus begreep ook wel wat Petrus voelde en dat Petrus wel wilde maar voelde dat hij niet voor zichzelf kon instaan. Laat staan voor Jezus. Het is dus niet dat Petrus 3 keer moet betalen omdat hij 3 keer in de fout ging. Het laat denk ik meer zien dat Jezus ons zo geweldig goed doorziet en dat Hij Petrus voorzichtig wilde laten zien waar de sandaal wrong.

Waarom Jezus nu in die volgorde en op dat moment de drie opdrachten aan Petrus gaf weet ik niet, precies. Vermoedelijk was dit het moment van Jezus om Petrus er weer bij te betrekken. Petrus voelde zich op dat moment vermoedelijk bijzonder afhankelijk van Jezus. En dat is het moment om een taak te krijgen.

Maar wat voor opdracht had Jezus voor ogen? Hij zegt namelijk:

  1. Weid mijn lammeren

  2. Hoed mijn schapen

  3. Weid mijn schapen

Wie bedoelde Jezus met de schapen en lammeren? De goede herder bedoelde daar uiteraard zijn gemeente mee. Daarin vindt je mensen die er al vanaf het begin bij zijn, de oudere christenen, de schapen. Er zijn er ook bij die nog niet zo lang Christen zijn, de lammeren.

Wat is weiden? Ik ben geen professioneel herder, maar ik denk dat als je schapen weidt, dan breng je ze naar het veld waar ze naar hartelust kunnen grazen. Je geeft ze dus te eten of zorgt dat ze te eten krijgen. Met voeden (eten geven) wordt in de bijbel ook vaak onderwijzen bedoeld. Met andere woorden: bijbelstudie geven. Dat is voor jongere christenen natuurlijk een ander verhaal dan oudere christenen. Maar ook die ouderen weten niet alles en moeten wel eens bijgestuurd worden. Ook die ouderen hebben voeding nodig. Later beschuldigde Petrus de oudere Christenen dat ze zelfs nog op Nutricia niveau zitten…

Schapen hoeden betekent, denk ik, dat je ze beschermt (behoedt) voor gevaar, maar ook ergens naar toe leidt. Van de stal naar de wei of andersom, of van de ene wei naar de andere. Als gemeente maak je natuurlijk ook een reis door, met verschillende doelen. Er moeten keuzes gemaakt worden en visies worden ontwikkeld. Als hoeder begeleidt je daar in. Je behoedt voor gevaren en leidt visionair naar daar waar de gezonde, groene weiden zijn. Waar elk schaap en elk lammetje voorspoedig zichzelf kan ontplooien.

Even terug naar het grotere geheel. Petrus ging weer terug naar zijn oude vak, waar hij zich op zijn gemak bij voelde: “Dat kan ik tenminste!”. En het lukt niet! Geen vis! Het was Jezus die de vangst moest zegenen. Maar toen Petrus bij Jezus kwam was er al eten! Jezus had er zelf al voor gezorgd! We voelen onszelf soms nietsnutten, niet kapabel voor ons eigen werk, laat staan het werk van Jezus. Ik maak zelf mee dat het me de laatste tijd op mijn eigen werk slecht wil lukken. Dat wat normaal gewoon vanzelf gaat, mislukt om wazige redenen. Maar Jezus moet mijn werk zegenen. Ik moet het alleen in Zijn handen leggen. Als ik mijn vijf broden en twee vissen maar aan Hem geef. En dan nog heeft Hij die niet eens nodig want Hij voorziet desnoods zelf.

Er zijn bedrijven die graag ervaren mensen aannemen. Die hoef je niet meer op te leiden, die weten al zelf wel wat ze moeten doen. Je koopt gewoon kennis in. Er zijn ook bedrijven die graag talentvolle mensen aannemen, die net van de Hogeschool of Universiteit komen. Die kunnen ze dan mooi opleiden in hoe zij vinden dat het werk gedaan moet worden. Maar, kijk nou eens naar Petrus. Nou niet bepaald iemand met een universitaire opleiding 'schapen hoeden'. Hij is wel door Jezus als hoofd van de gemeente gesteld, maar hij was niet meer dan wij zijn. Het valt me wel eens op dat Jezus mij inzet of vraagt voor dingen waarvan ik vind dat ik het helemaal niet goed kan. Soms is dan de motivatie dat anders niemand het doet. Of omdat er niemand is om het te doen. Misschien herken je dat wel. Heb je je dan wel eens afgevraagd dat Jezus misschien niemand anders dan jou wil gebruiken?

Wat ook opvalt in dit verhaal, is dat Jezus de liefde van Petrus voor hem koppelt aan de opdracht van het zorgen voor zijn kudde. Blijkbaar is dat wat Jezus zoekt. Mensen die uit liefde voor Hem aan de slag gaan. Dus het gaat blijkbaar niet om competentie. Het gaat ook niet om of je succesvol bent of gekwalificeerd bent in jouw eigen ogen. Maar Jezus wil een competence-centre in de Liefde. En misschien is Philia wel helemaal niet een lagere vorm van Liefde dan Agapè. Want Agapè is gebaseerd op wilskracht. En dat brengen wij niet altijd op. Jezus bracht dat ten volle voor ons op. Maar Philia komt recht uit je hart. Van harte gaf Petrus zich over aan Jezus. En laten wij van harte aangesproken zijn door onze Heer en onze roeping uit Liefde voor Hem, met Liefde voor elkaar en onze gemeenteleden, aanvaarden.

Groet,
Martien van den Akker


No comments: